Genero indarkeriaren aurka aritzen diren hainbat elkarte;
http://www.pazparalamujer.org
Puerto Ricoko Koordinakundea, etxeko indarkeriaren aurkakoa
http://www.separadasydivorciadas.org
Emakume banandu eta dibortziatuen elkarteen federazioa. Genero indarkeriaren biktimen zerrenda eskaintzen du esteka batean.
http://www.fundacionmujeres.es
Hainbat proiektu dakar genero indarkeria aurrezaintzeko.
http://www.eurowrc.org
Lakio zuriaren kanpaina, Europan, genero indarkeriaren aurka.
http://www.redfeminista.org
Genero indarkeriaren aurkako erakunde feministen Espainiako sarea.
http://www.mujeresenaccion.com
Emakume hispanoen elkartea, genero indarkeriaren eta bazterkeriaren kontra.
http://www.gva.es
Reina Sofia Zentroa, indarkeria ikertzeko.
http://www.es.amnesty.org/nomasviolencia
Amnesty International, genero indarkeriaren aurka.
http://www.redciudades.org
Emakumeenganako indarkeriaren aurkako sarea.
http://observatorioviolencia.org
Hainbat albiste eta agiri, genero indarkeriaren gainean
2011/01/13
MUNDU MAILAN
Osasunaren Munduko Erakundeak kaleraturiko datu guztietatik, hamar
aukeratu ditugu:
aukeratu ditugu:
- Herrialde gehienetan, emakumearen bizi iraupena gizonezkoena
baino altuagoa da. Baina bizi osasungarria urte gutxiagotan
disfrutatzen dute.
- Afrikako Sahara Hegoldean HIESren birusaz kutsaturik dagoen
biztanleriaren %74 emakumeak dira.
- Beren gizon bikoteengandik gutxienez %15ak jasan du
biolentzia fisikoa edo sexuala. Lurralde batzuetan, portzentaia
hau %71raino iristen da.
- 15 urte bete aurretik bost emakumetik batek bortxaketa sexual
bat jasan duela ziurtatzen du.
- Urtero 18 urte baino gutxiagoko 10 miloi neska ezkontzen dira.
- Urtero, 14 miloi nerabe izaten da ama.
- Egunero 1600 emakume eta 10.000 jaioberri hiltzen dira;
haurdunaldi eta erditzerako gaixotasun hauek saihestu daitezke.
- Haurdun dauden emakumeetatik %5a bakarrik lor dezake
malariagandik babesteko botika.
- Urtero, etxeko suteen ondorioz hiltzen diren 1,5 milioi
pertsonetatik gehiengoa emakumeak eta haurrak dira.
- Bularreko minbiziak 500.000 emakume hiltzen ditu urtero.
Umetoki-lepoko minbiziak berriz, 270.000. Guzti hauetatik %80
txiroturiko herrialdeetan bizi da.
NOLA GERTA LITEKE?
NESKAK
¿Pentsatu izan dut behin edo behin....
- ... Nahiko nuke nik lagunaren segurtasuna izan, beti egiten du nahi duena eta?
Agian, izango duzu lagunen bat asko ligatzen duena, berak nahi duenarekin. Suerte handia duela pentsatzen duzu. Eta inbidia duzu zeuk ez duzulako lortzen. Agian, ez da suerte kontua; agian, laguna zu baino seguruagoa da, mugak jartzen daki, ezetz esaten daki inolako arazorik gabe, benetan daki zer nahi duen. Inbidia baduzu, zuk ere horrelakoa izan nahi duzulako da. Ez da hain erraza jakitea zer nahi duzun, baina, zergatik ez? Seguruenez, zure burua hobeto ezagutzen baduzu, (zer nahi duzun, zer behar duzun, zer duzun gustuko, zer nahi duzun egin), ausartu egingo zara eskatzen, exijitzen, nahi duzuna bilatzen, ez duzuna nahi baztertzen, egoera deserosoengandik urruntzen, derrigortuta ez sentitzen.
- Lagunek istorio itogarriak badituzte mutilekin, erratuta daude?
Neska askok harreman "toxikoak " izaten dituzte gaizki tratatzen dituzten mutilekin, nahiz eta harremanok noizbehinkakoak izan, eta buru belarri maitemintzen dira. Batzuetan, desagertu egiten da, gaizki ikusten duzu, gauza asko galtzen ari da mutilari hain engantxatuta egotearren, eta harremanak ez dio ezer baikorrik ematen. Zorionak, konturatzearren horrelako harremana ez dela harreman ona! Berari ere komentatu, egoeraz pentsa dezan. Eta gogoan izan lagunentzat nahi ez duzuna, zuretzat ere ez duzula nahi. Errazagoa da horrelako gauzez konturatzea besteei gertatzen zaizkienean, eta ez zeuri,. Beraz, jarraitu zure eskubideak argi izaten harremanetan !!
- ... Nahi ez nituen gauzak egin izan ditut, besteen aurrean ondo gelditzeko.
"Berarekin ", ederrenarekin, matxoteenarekin, ligatzea lortzearren, denek nahi duten mutilarekin lehiatzearren, nahi gabe, egin nahi ez dituzun edo gustuko ez dituzun gauzak egiteko kapaza izan zaitezke. Kontuz ibili eta ez sartu jokoan. Ligatzeak ez dauka zertan lehiaketa izan. Txarto pasatzen baduzu edo min ematen badizu, hain garrantzitsua da besteek inbidia izatea? Egon gustura zure buruarekin eta egin nahi duzuna, horixe da eta garrantzitsua.
- ... Egoten naizen mutil guztiak berdinak dira, eta denek tratatzen naute txarto?
Ez, mutil guztiak ez dira berdinak, neska guztiak berdinak ez zareten moduan. Parrandan ligatu izan dituzun mutil guztiak molde berekoak badira "gaiztoak, txuloak " pentsatu apur baten: zergatik ote da? Denak horrelakoak direlako edo ligatzen dutenak horrelakoak direlako, "erakargarriak " horrelakoak direlako? Mutil on asko ezagutzen dituzu, lagunak dira eta edozerez hitz egin dezakezu beraiekin, konfiantza duzu eurengan. Eta beste horrenbeste mutil on dago, ligatzen ezagutzen ez dituzunak, ez direnak ateratzen "irabaztera " . Saiatu horrelako mutilak ezagutzen. Argi baduzu zerbait hobeagoa merezi duzula, zure eskubideak argi badituzu, laster ikusiko duzu egon badaudela.
- ... Ez dut gustuko lagunak horrenbeste ligatzea, pentsatzen dut horrelako jokaerarekin inork ez duela errespetatuko?
Sarritan, asko ligatzen duten neskek irain ugari jasotzen dituzte, bai nesken partetik, bai mutilen partetik. Kultura matxistak eta sexistak denon gain du eragina, gizartean bizi gara eta. Izan ere, jaio ginenetik jaso dugu ideia horien eragina. Iritzi horien arabera, mutilak, berez, promiskuoak dira eta neskek leialak izan behar dute, sena kontrolatzen dute, bai beraiena, baita mutilena ere. Hori dela eta, neskek mutilak baino irain gehiago jasotzen dituzte. Kapaza zara iritzi horiek direla eta, "txipa " aldatzeko?
- ... Nahi ez izan arren, egon izan naiz mutil batekin nire jokaerarekin "probokatzen " nenbilelako?
Batzuetan, sedukzioa eta jokoan sartzea ez da batere erraza izaten neskontzat. Mutil bati begira edo berarekin dantzan ondo pasatzen ibili eta gero, berak pentsa dezake "dantzan baino zerbait gehiagotan " ibili zarela, eta justifikazio hori erabil dezake, "ni probokatzen ibili zara " la, berak esandakoa egiteko, berarekin joateko esateko, sexua praktikatzera derrigortzeko, "bero-bero eginda utzi duzulako ", indarkeriaz jokatzeko. Baina ez pentsatu arrazoia duenik, ez pentsatu nahi duena eman behar diozunik. "Probokazioa " bere buruan dago, eta zu ez zara derrigortuta sentitu behar ezer egitera, zuk beti duzu eskubidea aukeratzeko norekin egon nahi duzun eta norekin ez, eta beti duzu ezetz esateko eskubidea.
- ... Erasoak izan dituzten neskak erasoen bila ibili dira, izan duten jokaerarekin?
Isilik egotea denok erabiltzen dugun indarkeria da, agerian ez dagoena. Indarkeriaren biktima izandako lagunei laguntzen ez diegunean, gertatutakoaren errudun neskak egiten ditugunean, harreman ugari dituzten neskak kritikatzen ditugunean, neskak txarto tratatzen dituzten mutilak ez ditugunean kritikatzen, neskak txarto tratatzen dituen laguna duzunean eta ez duzunean ezer esaten, pentsatzen dugunean neskek eta mutilek ez dugula eskubide berdinik. Gure isiltasunak desberdintasunaren eta genero-indarkeriaren laguntzaile egiten gaitu.
¿Pentsatu izan dut behin edo behin....
- ... Nahiko nuke nik lagunaren segurtasuna izan, beti egiten du nahi duena eta?
Agian, izango duzu lagunen bat asko ligatzen duena, berak nahi duenarekin. Suerte handia duela pentsatzen duzu. Eta inbidia duzu zeuk ez duzulako lortzen. Agian, ez da suerte kontua; agian, laguna zu baino seguruagoa da, mugak jartzen daki, ezetz esaten daki inolako arazorik gabe, benetan daki zer nahi duen. Inbidia baduzu, zuk ere horrelakoa izan nahi duzulako da. Ez da hain erraza jakitea zer nahi duzun, baina, zergatik ez? Seguruenez, zure burua hobeto ezagutzen baduzu, (zer nahi duzun, zer behar duzun, zer duzun gustuko, zer nahi duzun egin), ausartu egingo zara eskatzen, exijitzen, nahi duzuna bilatzen, ez duzuna nahi baztertzen, egoera deserosoengandik urruntzen, derrigortuta ez sentitzen.
- Lagunek istorio itogarriak badituzte mutilekin, erratuta daude?
Neska askok harreman "toxikoak " izaten dituzte gaizki tratatzen dituzten mutilekin, nahiz eta harremanok noizbehinkakoak izan, eta buru belarri maitemintzen dira. Batzuetan, desagertu egiten da, gaizki ikusten duzu, gauza asko galtzen ari da mutilari hain engantxatuta egotearren, eta harremanak ez dio ezer baikorrik ematen. Zorionak, konturatzearren horrelako harremana ez dela harreman ona! Berari ere komentatu, egoeraz pentsa dezan. Eta gogoan izan lagunentzat nahi ez duzuna, zuretzat ere ez duzula nahi. Errazagoa da horrelako gauzez konturatzea besteei gertatzen zaizkienean, eta ez zeuri,. Beraz, jarraitu zure eskubideak argi izaten harremanetan !!
- ... Nahi ez nituen gauzak egin izan ditut, besteen aurrean ondo gelditzeko.
"Berarekin ", ederrenarekin, matxoteenarekin, ligatzea lortzearren, denek nahi duten mutilarekin lehiatzearren, nahi gabe, egin nahi ez dituzun edo gustuko ez dituzun gauzak egiteko kapaza izan zaitezke. Kontuz ibili eta ez sartu jokoan. Ligatzeak ez dauka zertan lehiaketa izan. Txarto pasatzen baduzu edo min ematen badizu, hain garrantzitsua da besteek inbidia izatea? Egon gustura zure buruarekin eta egin nahi duzuna, horixe da eta garrantzitsua.
- ... Egoten naizen mutil guztiak berdinak dira, eta denek tratatzen naute txarto?
Ez, mutil guztiak ez dira berdinak, neska guztiak berdinak ez zareten moduan. Parrandan ligatu izan dituzun mutil guztiak molde berekoak badira "gaiztoak, txuloak " pentsatu apur baten: zergatik ote da? Denak horrelakoak direlako edo ligatzen dutenak horrelakoak direlako, "erakargarriak " horrelakoak direlako? Mutil on asko ezagutzen dituzu, lagunak dira eta edozerez hitz egin dezakezu beraiekin, konfiantza duzu eurengan. Eta beste horrenbeste mutil on dago, ligatzen ezagutzen ez dituzunak, ez direnak ateratzen "irabaztera " . Saiatu horrelako mutilak ezagutzen. Argi baduzu zerbait hobeagoa merezi duzula, zure eskubideak argi badituzu, laster ikusiko duzu egon badaudela.
- ... Ez dut gustuko lagunak horrenbeste ligatzea, pentsatzen dut horrelako jokaerarekin inork ez duela errespetatuko?
Sarritan, asko ligatzen duten neskek irain ugari jasotzen dituzte, bai nesken partetik, bai mutilen partetik. Kultura matxistak eta sexistak denon gain du eragina, gizartean bizi gara eta. Izan ere, jaio ginenetik jaso dugu ideia horien eragina. Iritzi horien arabera, mutilak, berez, promiskuoak dira eta neskek leialak izan behar dute, sena kontrolatzen dute, bai beraiena, baita mutilena ere. Hori dela eta, neskek mutilak baino irain gehiago jasotzen dituzte. Kapaza zara iritzi horiek direla eta, "txipa " aldatzeko?
- ... Nahi ez izan arren, egon izan naiz mutil batekin nire jokaerarekin "probokatzen " nenbilelako?
Batzuetan, sedukzioa eta jokoan sartzea ez da batere erraza izaten neskontzat. Mutil bati begira edo berarekin dantzan ondo pasatzen ibili eta gero, berak pentsa dezake "dantzan baino zerbait gehiagotan " ibili zarela, eta justifikazio hori erabil dezake, "ni probokatzen ibili zara " la, berak esandakoa egiteko, berarekin joateko esateko, sexua praktikatzera derrigortzeko, "bero-bero eginda utzi duzulako ", indarkeriaz jokatzeko. Baina ez pentsatu arrazoia duenik, ez pentsatu nahi duena eman behar diozunik. "Probokazioa " bere buruan dago, eta zu ez zara derrigortuta sentitu behar ezer egitera, zuk beti duzu eskubidea aukeratzeko norekin egon nahi duzun eta norekin ez, eta beti duzu ezetz esateko eskubidea.
- ... Erasoak izan dituzten neskak erasoen bila ibili dira, izan duten jokaerarekin?
Isilik egotea denok erabiltzen dugun indarkeria da, agerian ez dagoena. Indarkeriaren biktima izandako lagunei laguntzen ez diegunean, gertatutakoaren errudun neskak egiten ditugunean, harreman ugari dituzten neskak kritikatzen ditugunean, neskak txarto tratatzen dituzten mutilak ez ditugunean kritikatzen, neskak txarto tratatzen dituen laguna duzunean eta ez duzunean ezer esaten, pentsatzen dugunean neskek eta mutilek ez dugula eskubide berdinik. Gure isiltasunak desberdintasunaren eta genero-indarkeriaren laguntzaile egiten gaitu.
NOLA GERTA LITEKE?
MUTILAK
¿Pentsatu izan duzu behin edo behin...
- ... Parekoen arteko harremana nahi nuke izan neska batekin, lagunak duena modukoa?
Zorionak! Horrelakorik pentsatu baduzu, konturatu zara berdintasunezko harremana ona dela bai zuretzat, bai neskarentzat. Lagunak oso harreman ona du neskalagunarekin. Gauza batzuk elkarrekin egiten dituzte, baina elkarrengan konfiantza nahikoa dute bestelako harremanak ere izateko. Elkarri laguntzen diote, maite dute elkar... eta zuk horixe nahi duzu lortu! Izan dituzu noizbehinkako istorioak baina aspertuta zaude ligatu eta gauza egonkorrik ez izateaz. Zure harremanetan neskak pareko egiten badituzu, zuk dituzun eskubideak dituztela onartzen baduzu, ezagutu, lagun egin, konfiantza izan, harreman ona izaten saiatzen bazara, lortuko duzu, seguru izan.
...Neskek, gero eta argiago dituzte beraien eskubideak harremanetan?
Neskek gero eta argiago dituzte beraien eskubideak, eta zeuk ere bai. Berdintasunezko harremanetan mutilek ez dute zertan ezer galdu, eta neskek hobeto dakite zer merezi duten eta zer ez. Eta zuk, mutil moduan, hobeto dakizu ez duzula abusatzeko eskubiderik, neskek eta mutilek botere parekatua behar dutela harremanetan.
- ... "tipo gogorra " izan beharra dut ligatzeko eta lagunek burlarik ez egiteko?
Oso zaila da taldearen aurka joatea, urte askotako kulturaren aurka joatea: mutilek oldarkorrak izan behar dute, iniziatiba izan behar dute, gainetik egon behar dute, nork agintzen duen erakutsi behar dute... Sekulako gogoa horiek ideia guztiak komunean behera botatzeko! Batzuetan zaila da, baina era aurkitu behar duzu burlak eta erasoak ekiditeko ez duzunean nahi ligatu, edo, ez duzunean nahi matxoteena izan. Kontuz ibili eta ez sartu jokoan. Ligatzea ez da lehiaketa. Txarto pasatzen baduzu edo min hartzen baduzu, hain garrantzitsua da zutaz esaten edo pentsatzen dutena? Egon gustura zure buruarekin eta esan ezetz "mutil gaiztoarena " egiteari.
- ... Neska batek ezetz esaten duenean, agian, beste zerbait esan nahi du?
EZETZ zer den badakizu. Oso hitz laburra eta argia da. Agian, neskaren batek ezetz suabe esaten du, pentsatzen duelako ez duela esateko eskubiderik, baina ezetza entzun baduzu, onartu egin behar duzu. Ez egin gorrarena, Ezetza onartzeko kapaza bazara, esateko eskubidea ere baduzu. Eta neskek edo lagunek ez badute ulertzen, beraien arazoa da, ez?
- ... Neska batekin nagoenean, berak hartu behar ditu neurriak, ez delako nire arazoa, eta haurdun gelditzen bada, nik ez dut zerikusirik?
Sexu-harremanetan neurriak hartzea zure ardura ere bada. Berdin dio gau bateko istorioa izan, gehiagorik deitu ez edo ikusi ez. Sexu-harremanik baduzu, ondorioen arduradun zara: gaixotasunen bat, nahi gabeko haurdunaldia. Parte hartu zenuen harremanean, nahiz eta gau batekoa izan. Eta bera txarto pasatzen egongo da. Lagundu, galdetu nola dagoen, egon berarekin, berak horrela nahi badu. Zure esku dago egitea eta zuk ere nahiko zenuke zuri egitea.
- ... Neskaren bat sexu-harremanak izatera derrigortu ahal izan dut berak nahi ez izan arren?
Neska bat sexu-harremanak izatera derrigortzea eraso sexuala da. Deitu nahi duzun moduan. Agian ez duzu kale bazterrean aurkitu eta bortxatu, agian istorioa ondo zihoan baina berak gelditu nahi izan zuen eta zuk ez zenion kasurik egin. Baina, berak nahi ez zuen harremanen bat izatera derrigortu baduzu, presionatu baduzu, abusatu egin duzu. Gau bateko istorioa izan ala ez, berak zuk adina eskubide du erabakitzeko zer nahi duen egin eta zer ez, noiz eta nola nahi duen egin. Eta zuk ere eskubidea duzu zerbait ez egiteko. Adostutako sexua joko dibertigarria da, ez da botere-jokoa .
- Erasoak izan dituzten neskak erasoen bila ibili dira, izan duten jokaerarekin?
Isilik egotea denok erabiltzen dugun indarkeria da, agerian ez dagoena. Indarkeriaren biktima izandako lagunei laguntzen ez diegunean, gertatutakoaren errudun neskak egiten ditugunean, harreman ugari dituzten neskak kritikatzen ditugunean, neskak txarto tratatzen dituzten mutilak ez ditugunean kritikatzen, neskak txarto tratatzen dituen laguna duzunean eta ez duzunean ezer esaten, pentsatzen dugunean neskek eta mutilek ez dugula eskubide berdinik. Gure isiltasunak desberdintasunaren eta genero-indarkeriaren laguntzaile egiten gaitu.
¿Pentsatu izan duzu behin edo behin...
- ... Parekoen arteko harremana nahi nuke izan neska batekin, lagunak duena modukoa?
Zorionak! Horrelakorik pentsatu baduzu, konturatu zara berdintasunezko harremana ona dela bai zuretzat, bai neskarentzat. Lagunak oso harreman ona du neskalagunarekin. Gauza batzuk elkarrekin egiten dituzte, baina elkarrengan konfiantza nahikoa dute bestelako harremanak ere izateko. Elkarri laguntzen diote, maite dute elkar... eta zuk horixe nahi duzu lortu! Izan dituzu noizbehinkako istorioak baina aspertuta zaude ligatu eta gauza egonkorrik ez izateaz. Zure harremanetan neskak pareko egiten badituzu, zuk dituzun eskubideak dituztela onartzen baduzu, ezagutu, lagun egin, konfiantza izan, harreman ona izaten saiatzen bazara, lortuko duzu, seguru izan.
...Neskek, gero eta argiago dituzte beraien eskubideak harremanetan?
Neskek gero eta argiago dituzte beraien eskubideak, eta zeuk ere bai. Berdintasunezko harremanetan mutilek ez dute zertan ezer galdu, eta neskek hobeto dakite zer merezi duten eta zer ez. Eta zuk, mutil moduan, hobeto dakizu ez duzula abusatzeko eskubiderik, neskek eta mutilek botere parekatua behar dutela harremanetan.
- ... "tipo gogorra " izan beharra dut ligatzeko eta lagunek burlarik ez egiteko?
Oso zaila da taldearen aurka joatea, urte askotako kulturaren aurka joatea: mutilek oldarkorrak izan behar dute, iniziatiba izan behar dute, gainetik egon behar dute, nork agintzen duen erakutsi behar dute... Sekulako gogoa horiek ideia guztiak komunean behera botatzeko! Batzuetan zaila da, baina era aurkitu behar duzu burlak eta erasoak ekiditeko ez duzunean nahi ligatu, edo, ez duzunean nahi matxoteena izan. Kontuz ibili eta ez sartu jokoan. Ligatzea ez da lehiaketa. Txarto pasatzen baduzu edo min hartzen baduzu, hain garrantzitsua da zutaz esaten edo pentsatzen dutena? Egon gustura zure buruarekin eta esan ezetz "mutil gaiztoarena " egiteari.
- ... Neska batek ezetz esaten duenean, agian, beste zerbait esan nahi du?
EZETZ zer den badakizu. Oso hitz laburra eta argia da. Agian, neskaren batek ezetz suabe esaten du, pentsatzen duelako ez duela esateko eskubiderik, baina ezetza entzun baduzu, onartu egin behar duzu. Ez egin gorrarena, Ezetza onartzeko kapaza bazara, esateko eskubidea ere baduzu. Eta neskek edo lagunek ez badute ulertzen, beraien arazoa da, ez?
- ... Neska batekin nagoenean, berak hartu behar ditu neurriak, ez delako nire arazoa, eta haurdun gelditzen bada, nik ez dut zerikusirik?
Sexu-harremanetan neurriak hartzea zure ardura ere bada. Berdin dio gau bateko istorioa izan, gehiagorik deitu ez edo ikusi ez. Sexu-harremanik baduzu, ondorioen arduradun zara: gaixotasunen bat, nahi gabeko haurdunaldia. Parte hartu zenuen harremanean, nahiz eta gau batekoa izan. Eta bera txarto pasatzen egongo da. Lagundu, galdetu nola dagoen, egon berarekin, berak horrela nahi badu. Zure esku dago egitea eta zuk ere nahiko zenuke zuri egitea.
- ... Neskaren bat sexu-harremanak izatera derrigortu ahal izan dut berak nahi ez izan arren?
Neska bat sexu-harremanak izatera derrigortzea eraso sexuala da. Deitu nahi duzun moduan. Agian ez duzu kale bazterrean aurkitu eta bortxatu, agian istorioa ondo zihoan baina berak gelditu nahi izan zuen eta zuk ez zenion kasurik egin. Baina, berak nahi ez zuen harremanen bat izatera derrigortu baduzu, presionatu baduzu, abusatu egin duzu. Gau bateko istorioa izan ala ez, berak zuk adina eskubide du erabakitzeko zer nahi duen egin eta zer ez, noiz eta nola nahi duen egin. Eta zuk ere eskubidea duzu zerbait ez egiteko. Adostutako sexua joko dibertigarria da, ez da botere-jokoa .
- Erasoak izan dituzten neskak erasoen bila ibili dira, izan duten jokaerarekin?
Isilik egotea denok erabiltzen dugun indarkeria da, agerian ez dagoena. Indarkeriaren biktima izandako lagunei laguntzen ez diegunean, gertatutakoaren errudun neskak egiten ditugunean, harreman ugari dituzten neskak kritikatzen ditugunean, neskak txarto tratatzen dituzten mutilak ez ditugunean kritikatzen, neskak txarto tratatzen dituen laguna duzunean eta ez duzunean ezer esaten, pentsatzen dugunean neskek eta mutilek ez dugula eskubide berdinik. Gure isiltasunak desberdintasunaren eta genero-indarkeriaren laguntzaile egiten gaitu.
GAZTEENGAN ERE BAI...
Zifra batzuk
Batzuetan, zifrak ematea ez da erraza izaten. Izan ere, emakume askok indarkeria isilean bizi dute, ez dute nahi inork ezer jakiterik, ez dute uste eurei gertatzen zaiena indarkeria denik, beldur dira, mehatxatuta daude, laguntzarik ez dutela izango pentsatzen dute....
Izan ere, genero-indarkeriaren biktimen kopururik handiena ez dugu ezagutzen. Bakar-bakarrik erasoa salatu dutenen kopurua dugu. Horiexek dituzu zifrak, arazoaren larritasunaz jabetu zaitezen.
Azken hiru urteotan, Euskadiko Ertzain Etxeetan aurkeztutako salaketak kontuan izanda, honako datuak ditugu:
¿Badakizu...
... 3000 salaketa baino gehiago jarri direla 12-19 urteko emakumeen aurkako indarkeriarekin zerikusia duten delitu edo faltak direla eta, etxean beraien mutil lagunek edo mutil lagun ohiek egindakoak?
... zifra aipatutako urteetan egon ziren salaketa guztien % 33,77 dela?
... 868 salaketa aurkeztu direla etxean izandako emakumeen aurkako indarkeriarekin zerikusia duten delitu edo faltak direla eta, 29 urte baino gutxiago dituzten emakumeen aurka familia-harremana zuten gizonek eragindakoak?
... zifra aipatutako urteetan egon ziren salaketa guztien % 32,13 dela?
... 563 salaketa egon direla 29 urte baino gutxiago dituzten emakumeen askatasun sexualaren aurkako delituak direla eta?
... Zifra aipatutako urteetan jarri ziren salaketa guztien % 68,32 dela?
Indarkeria... ez da ematen bakarrik pertsona helduen artean.
Pentsatu ez arren, datuek argi erakusten dute indarkeria gazteek ere jasaten dutela, nahiz eta mundu guztiak pentsatu gaur egun dena dela desberdina eta gogorra egin errealitatea onartzea, bai beraiei, bai beraien gurasoei eta irakasleei...
Neska gazteen aurkako indarkeria egon badago, eta gehienek mutil gazteen indarkeria jasaten dute. Aipatutakoa errealitatea da, nahiz eta neskok zein mutilok garrantzia kendu, ez dakitelako zer egin edo nola gertatu den.
Batzuetan, zifrak ematea ez da erraza izaten. Izan ere, emakume askok indarkeria isilean bizi dute, ez dute nahi inork ezer jakiterik, ez dute uste eurei gertatzen zaiena indarkeria denik, beldur dira, mehatxatuta daude, laguntzarik ez dutela izango pentsatzen dute....
Izan ere, genero-indarkeriaren biktimen kopururik handiena ez dugu ezagutzen. Bakar-bakarrik erasoa salatu dutenen kopurua dugu. Horiexek dituzu zifrak, arazoaren larritasunaz jabetu zaitezen.
Azken hiru urteotan, Euskadiko Ertzain Etxeetan aurkeztutako salaketak kontuan izanda, honako datuak ditugu:
¿Badakizu...
... 3000 salaketa baino gehiago jarri direla 12-19 urteko emakumeen aurkako indarkeriarekin zerikusia duten delitu edo faltak direla eta, etxean beraien mutil lagunek edo mutil lagun ohiek egindakoak?
... zifra aipatutako urteetan egon ziren salaketa guztien % 33,77 dela?
... 868 salaketa aurkeztu direla etxean izandako emakumeen aurkako indarkeriarekin zerikusia duten delitu edo faltak direla eta, 29 urte baino gutxiago dituzten emakumeen aurka familia-harremana zuten gizonek eragindakoak?
... zifra aipatutako urteetan egon ziren salaketa guztien % 32,13 dela?
... 563 salaketa egon direla 29 urte baino gutxiago dituzten emakumeen askatasun sexualaren aurkako delituak direla eta?
... Zifra aipatutako urteetan jarri ziren salaketa guztien % 68,32 dela?
Indarkeria... ez da ematen bakarrik pertsona helduen artean.
Pentsatu ez arren, datuek argi erakusten dute indarkeria gazteek ere jasaten dutela, nahiz eta mundu guztiak pentsatu gaur egun dena dela desberdina eta gogorra egin errealitatea onartzea, bai beraiei, bai beraien gurasoei eta irakasleei...
Neska gazteen aurkako indarkeria egon badago, eta gehienek mutil gazteen indarkeria jasaten dute. Aipatutakoa errealitatea da, nahiz eta neskok zein mutilok garrantzia kendu, ez dakitelako zer egin edo nola gertatu den.
Gizonek nola ezagut dezakete beraien postmatxismoa eta nola gaindi dezakete?
Berdintasunari buruzko zerbait entzutean gutxiespena edo ezinegona sentitzen badute, elkarbizitzari dagokion gizarte aurrerapenen aurrean beraien burua zalantzan jartzen badute, zerbait gertatzen ari da. Ispiluaren aurrean jarri behar dira eta erantzun horietaz jabetu behar dira. Komentarioei eta albisteei besterik gabe kasu egin eta haratago joaten ez den jendea da. Ezezaguna den gai baten aurrean gaizki sentitzeak gutxienez aurrerapausu bat egitea eskatzen du haratago zer dagoen ikusteko, zergatik proposatzen den jakiteko. Gutxienez, informa daitezela.
Inor ez da bortitz jaiotzen. Bortizkeria, bizitzako beste jarrera eta portaerak bezala, ikasitakoa da. Amikeco elkarteak indarkeria jarrerak gainditu nahi dituzten gizonentzako terapiak egiten ditu Gasteizen eta Bilbon. Elkarteko psikologo eta gizarte hezitzaileek argi dute ezerk ez duela emakumeenganako indarkeria justifikatzen eta gertaerei aurrea har dakiekeela uste dute, gizon bortitzei pertsona izaten irakatsiz. Amikeco psikologo Izaskun Odriozolak dioenez, "gizonak gainditu egin behar ditu txikitatik buruan sartu dizkioten jokabideak, gizon izanagatik nagusi denaren ustea, alegia. Indarkeriak hor ditu erroak. Gizonak berriro ere pertsona izaten ikasi behar du".
Horretarako jakina, ezinbestekoa da gizonak terapian bere borondatez parte hartzea.
Berdintasunari buruzko zerbait entzutean gutxiespena edo ezinegona sentitzen badute, elkarbizitzari dagokion gizarte aurrerapenen aurrean beraien burua zalantzan jartzen badute, zerbait gertatzen ari da. Ispiluaren aurrean jarri behar dira eta erantzun horietaz jabetu behar dira. Komentarioei eta albisteei besterik gabe kasu egin eta haratago joaten ez den jendea da. Ezezaguna den gai baten aurrean gaizki sentitzeak gutxienez aurrerapausu bat egitea eskatzen du haratago zer dagoen ikusteko, zergatik proposatzen den jakiteko. Gutxienez, informa daitezela.
Inor ez da bortitz jaiotzen. Bortizkeria, bizitzako beste jarrera eta portaerak bezala, ikasitakoa da. Amikeco elkarteak indarkeria jarrerak gainditu nahi dituzten gizonentzako terapiak egiten ditu Gasteizen eta Bilbon. Elkarteko psikologo eta gizarte hezitzaileek argi dute ezerk ez duela emakumeenganako indarkeria justifikatzen eta gertaerei aurrea har dakiekeela uste dute, gizon bortitzei pertsona izaten irakatsiz. Amikeco psikologo Izaskun Odriozolak dioenez, "gizonak gainditu egin behar ditu txikitatik buruan sartu dizkioten jokabideak, gizon izanagatik nagusi denaren ustea, alegia. Indarkeriak hor ditu erroak. Gizonak berriro ere pertsona izaten ikasi behar du".
Horretarako jakina, ezinbestekoa da gizonak terapian bere borondatez parte hartzea.
Gizonek nola ezagut dezakete beraien postmatxismoa eta nola gaindi dezakete?
Berdintasunari buruzko zerbait entzutean gutxiespena edo ezinegona sentitzen badute, elkarbizitzari dagokion gizarte aurrerapenen aurrean beraien burua zalantzan jartzen badute, zerbait gertatzen ari da. Ispiluaren aurrean jarri behar dira eta erantzun horietaz jabetu behar dira. Komentarioei eta albisteei besterik gabe kasu egin eta haratago joaten ez den jendea da. Ezezaguna den gai baten aurrean gaizki sentitzeak gutxienez aurrerapausu bat egitea eskatzen du haratago zer dagoen ikusteko, zergatik proposatzen den jakiteko. Gutxienez, informa daitezela.
Inor ez da bortitz jaiotzen. Bortizkeria, bizitzako beste jarrera eta portaerak bezala, ikasitakoa da. Amikeco elkarteak indarkeria jarrerak gainditu nahi dituzten gizonentzako terapiak egiten ditu Gasteizen eta Bilbon. Elkarteko psikologo eta gizarte hezitzaileek argi dute ezerk ez duela emakumeenganako indarkeria justifikatzen eta gertaerei aurrea har dakiekeela uste dute, gizon bortitzei pertsona izaten irakatsiz. Amikeco psikologo Izaskun Odriozolak dioenez, "gizonak gainditu egin behar ditu txikitatik buruan sartu dizkioten jokabideak, gizon izanagatik nagusi denaren ustea, alegia. Indarkeriak hor ditu erroak. Gizonak berriro ere pertsona izaten ikasi behar du".
Horretarako jakina, ezinbestekoa da gizonak terapian bere borondatez parte hartzea.
Berdintasunari buruzko zerbait entzutean gutxiespena edo ezinegona sentitzen badute, elkarbizitzari dagokion gizarte aurrerapenen aurrean beraien burua zalantzan jartzen badute, zerbait gertatzen ari da. Ispiluaren aurrean jarri behar dira eta erantzun horietaz jabetu behar dira. Komentarioei eta albisteei besterik gabe kasu egin eta haratago joaten ez den jendea da. Ezezaguna den gai baten aurrean gaizki sentitzeak gutxienez aurrerapausu bat egitea eskatzen du haratago zer dagoen ikusteko, zergatik proposatzen den jakiteko. Gutxienez, informa daitezela.
Inor ez da bortitz jaiotzen. Bortizkeria, bizitzako beste jarrera eta portaerak bezala, ikasitakoa da. Amikeco elkarteak indarkeria jarrerak gainditu nahi dituzten gizonentzako terapiak egiten ditu Gasteizen eta Bilbon. Elkarteko psikologo eta gizarte hezitzaileek argi dute ezerk ez duela emakumeenganako indarkeria justifikatzen eta gertaerei aurrea har dakiekeela uste dute, gizon bortitzei pertsona izaten irakatsiz. Amikeco psikologo Izaskun Odriozolak dioenez, "gizonak gainditu egin behar ditu txikitatik buruan sartu dizkioten jokabideak, gizon izanagatik nagusi denaren ustea, alegia. Indarkeriak hor ditu erroak. Gizonak berriro ere pertsona izaten ikasi behar du".
Horretarako jakina, ezinbestekoa da gizonak terapian bere borondatez parte hartzea.
INDARKERIA SEXU BEREKO BIKOTEETAN
Orain arte, nesken eta mutilen arteko harremanez aritu gara, harremanak noizbehinkakoak izan ala ez. Baina indarkeria sexu bereko bikoteetan ere ematen da. Gizarte heterosexualean aurreiritzi ugari daude oraindik, eta sarri, ukatu egiten da emakumeak ere erasotzaile izan daitezkeenik eta gizonezkoak ere biktima izan daitezkeenik.
Horietako bikoteetan inbisibilitate handia eta mito asko daude: Gutxi ezagutzen ditugulako edo beraiei buruz gutxi hitz egiten dugulako, aurreiritzi ugari ditugu. Hori dela eta, batetik, pentsa dezakegu harreman horietan denak izan behar duela hobeagoa edo, bestela, pentsa dezakegu indarkeria egon badagoela baina ez direlako harreman normalak.
Sexu bereko pertsonen arteko harremanak harreman heterosexualen moduko normalak dira eta besteenak moduko zailak jorratzen.
Gay edo lesbiana bazara, agian pentsatuko duzu arazo gabeko harremana izateko derrigortasuna duzula, berez delako gogorra gay edo lesbiana izatea gizarte honetan. Pentsatzen baduzu ezin duzula edozein bikotek dituen arazo normalei buruz hitz egin, agian onartu egingo dituzu nolabaiteko indarkeriazko jokaerak.
Desberdintasuna bikotean ez da desagertzen kideak sexu berekoak direlako. Berdin-berdin ager daitezke menderatze eta menpekotasun egoerak. Gizonezkoak eta emakumezkoak gizarte berean gaude gizarteratuta, eta azalean daramatzagun patroiak erreproduzitu egiten ditugu gure bikotekidearekin, pentsaturik gurea dela. Geuk dakigu nola jokatu "behar " duen, gure ustez zuzenak diren estereotipoen arabera.
Beldurra diozu eztabaidari edo zure harremanean indarkeria dagoela onartzeari? Beldurra diozu lesbianak eta gayak gaixoak eta arraroak direla esaten duen estereotipoa indartzeari? Beldurra diozu inguru heterosexualean zu baztertzeari? Beldurra diozu lesbianek eta gayek zu baztertzeari? Beldurra diozu tratu txarrak jasan dituzula onartu eta esaten baduzu, zure joera sexuala agerian uzteari, oraindik esan gabe duzulako?
Tratu txarrak izan badituzu:
- Ez egin ezer pasatuko ez balitz moduan. Hitz egin baten batekin. Tratu txarrak eman dizkizunaren botere zati bat zure isiltasunean babesten da. Sarritan, biktimak lotsatuta egoten dira eta ez dute nahi inork beraien barneko arazoen berri izaterik.
- Nahiz eta egoera horiek zailak izan, ez pentsatu ezin duzunik ezer egin, ez duzunik babesik tratu txarrak ematen dizkizunaren aurrean.
- Ez egon bakarrik. Bakardadea tratu txarren aliatua da. Eskatu laguntza etxekoei, lagunei edo hurbilen duzun LGTB elkarteari.
- Aldez aurretik planifikatu zer egin behar duzun erasoren bat izanez gero.
- Salatzea planteatu. Nahiz eta eragozpen sozial eta legal ugari izan, nahiz eta beldurra izan, ez egon isilik. Salatzea indarkeriazko girotik ateratzeko pausua da.
- Lesbiana bazara, tratu txarrak izan dituzten emakumeentzako baliabideak zuretzat ere badira.
ALDARTE, lesbiana, gay eta transexualen arretarako zentroa
Horietako bikoteetan inbisibilitate handia eta mito asko daude: Gutxi ezagutzen ditugulako edo beraiei buruz gutxi hitz egiten dugulako, aurreiritzi ugari ditugu. Hori dela eta, batetik, pentsa dezakegu harreman horietan denak izan behar duela hobeagoa edo, bestela, pentsa dezakegu indarkeria egon badagoela baina ez direlako harreman normalak.
Sexu bereko pertsonen arteko harremanak harreman heterosexualen moduko normalak dira eta besteenak moduko zailak jorratzen.
Gay edo lesbiana bazara, agian pentsatuko duzu arazo gabeko harremana izateko derrigortasuna duzula, berez delako gogorra gay edo lesbiana izatea gizarte honetan. Pentsatzen baduzu ezin duzula edozein bikotek dituen arazo normalei buruz hitz egin, agian onartu egingo dituzu nolabaiteko indarkeriazko jokaerak.
Desberdintasuna bikotean ez da desagertzen kideak sexu berekoak direlako. Berdin-berdin ager daitezke menderatze eta menpekotasun egoerak. Gizonezkoak eta emakumezkoak gizarte berean gaude gizarteratuta, eta azalean daramatzagun patroiak erreproduzitu egiten ditugu gure bikotekidearekin, pentsaturik gurea dela. Geuk dakigu nola jokatu "behar " duen, gure ustez zuzenak diren estereotipoen arabera.
Beldurra diozu eztabaidari edo zure harremanean indarkeria dagoela onartzeari? Beldurra diozu lesbianak eta gayak gaixoak eta arraroak direla esaten duen estereotipoa indartzeari? Beldurra diozu inguru heterosexualean zu baztertzeari? Beldurra diozu lesbianek eta gayek zu baztertzeari? Beldurra diozu tratu txarrak jasan dituzula onartu eta esaten baduzu, zure joera sexuala agerian uzteari, oraindik esan gabe duzulako?
Tratu txarrak izan badituzu:
- Ez egin ezer pasatuko ez balitz moduan. Hitz egin baten batekin. Tratu txarrak eman dizkizunaren botere zati bat zure isiltasunean babesten da. Sarritan, biktimak lotsatuta egoten dira eta ez dute nahi inork beraien barneko arazoen berri izaterik.
- Nahiz eta egoera horiek zailak izan, ez pentsatu ezin duzunik ezer egin, ez duzunik babesik tratu txarrak ematen dizkizunaren aurrean.
- Ez egon bakarrik. Bakardadea tratu txarren aliatua da. Eskatu laguntza etxekoei, lagunei edo hurbilen duzun LGTB elkarteari.
- Aldez aurretik planifikatu zer egin behar duzun erasoren bat izanez gero.
- Salatzea planteatu. Nahiz eta eragozpen sozial eta legal ugari izan, nahiz eta beldurra izan, ez egon isilik. Salatzea indarkeriazko girotik ateratzeko pausua da.
- Lesbiana bazara, tratu txarrak izan dituzten emakumeentzako baliabideak zuretzat ere badira.
ALDARTE, lesbiana, gay eta transexualen arretarako zentroa
INDARKERIA PSIKLOGIKOA
Zaila da onartzea zure mutil-lagunak indarkeria psikologikoa erabiltzen duela; Zaila da onartzea zure neska-laguna kontrolatzen ari zarela, eragina izatetik kontrolatzera pasatu zarela.
INOIZ PENTSATU DUZU HONELAKORIK?
- Beste mutil batzuekin ere gertatu zait; behar bada neuk daukadan arazoa da.
- Beste mutilek ere horrela egiten dute, beraz, neskaren arazoa izango da, ez neurea.
- Mutil hau oso burugogorra da, harroa, erratzen denean ez du onartzen...baina pertsona ona da.
- Hau neska, hau! ...Eztabaidan hasten denean...! Ezin dut jasan, eta batzuetan...
- Zer uste du ba mutil honek? Berak nire telefonoa hartu eta arakatu egiten badu neuk berdin egingo dut, bere telefonoa hartuko dut eta kontrolatu. Bai horixe! Berdintasuna!
-Orain jakingo du neska horrek jakin beharrekoa!
Honelako burutazio ugari topa ditzakegu, baina badago bat oso arriskutsua, arriskutsuena: neskek pentsatzea maitasuna euren armarik boteretsuena dela, eta mutilaren jokabide oker horiek horrela arinduko dituztela, maitasunaz
INOIZ PENTSATU DUZU HONELAKORIK?
- Beste mutil batzuekin ere gertatu zait; behar bada neuk daukadan arazoa da.
- Beste mutilek ere horrela egiten dute, beraz, neskaren arazoa izango da, ez neurea.
- Mutil hau oso burugogorra da, harroa, erratzen denean ez du onartzen...baina pertsona ona da.
- Hau neska, hau! ...Eztabaidan hasten denean...! Ezin dut jasan, eta batzuetan...
- Zer uste du ba mutil honek? Berak nire telefonoa hartu eta arakatu egiten badu neuk berdin egingo dut, bere telefonoa hartuko dut eta kontrolatu. Bai horixe! Berdintasuna!
-Orain jakingo du neska horrek jakin beharrekoa!
Honelako burutazio ugari topa ditzakegu, baina badago bat oso arriskutsua, arriskutsuena: neskek pentsatzea maitasuna euren armarik boteretsuena dela, eta mutilaren jokabide oker horiek horrela arinduko dituztela, maitasunaz
Genero indarkeriaren kontrako legea onartu zuen Espainiako Parlamentuak
Emakumeen kontrako indarkeriari aurre egiteko asmoarekin PSOEk
prestatutako legea onartu zuen Espainiako Parlamentuak. Talde
parlamentario guztiak legearen aldeko botoa eman zuten. PPk izan ezik,
gainerako talde parlamentarioek PSOEren lege proiektuari jarritako 400dik gora zuzenketak kendu zituzten, ahalik eta kontsentsu zabalena lortu asmoz.
Espainiako Parlamentuak onartutako testua Senatuak berretsi behar du
orain, eta IUko idazkari nagusi Gaspar Llamazaresek aurreratu duenez, bere
talde parlamentarioak egindako zuzenketak bertan eztabaidatzeko asmoa du.
Beste talde parlamentario batzuek antzeko bidea jarraituko dutela azaldu zuten.
Dena den, legea onartu bezain laster, parlamentari guztiak tente jarri eta
txaloka hasi ziren, emakumeen kontrako indarkerian «aurrerakada handia» egin dela aitortzen baitzuten talde parlamentarioek.Espainiako Gobernuaren ardura hartu bezain laster, emakumeen kontrako indarkeriaren legea egiteko asmoa zeukala azaldu zuen Jose Luis Rodriguez Zapatero presidenteak.
Berehala hasi zituzten tramiteak, eta Parlamentuak azkar onartu du legea. Hain zuzen,horrenbesteko garrantzia daukan legea «hain azkar» onartu izana kritikatu dute zenbait talde parlamentariok, besteak beste, EAJk. Ia eztabaida egin gabe onartutako legea dela azpimarratu zuen Margarita Uria EAJko parlamentariak.
Mehatxu eta indarkeria erabiltze arinengatik gizonei emakumeei baino zigor
handiagoa ezartzeak talde parlamentario askoren kritika ekarri du batez ere
PPrena, Espainiako Konstituzioaren kontrakoa delako. Hala ere, PSOEk puntu
horri eutsi dio.
Bestalde, agerraldiak hasi ziren, emakumeen aurkako indarkeria aztertzen
ari den Eusko Legebiltzarreko lan talde berezian. Bizkaiko Abokatuen Elkargoko Juana Balmaseda aritu zen atzoko saioan.Taldekide sozialista Gemma Zabaletaren esanetan, «arazoarekin zerikusi zuzena
duten pertsonen agerraldiak» izango dira datozen asteetan.
Honakoak izango direla lehenengo urratsak adierazi zuten Espainiako Parlamentutik;
Lana: Lanorduak murrizteko, urrun dagoen lantokira ez joateko eta lanpostua gordeta lana
uzteko eskubideak onartzen zaizkio biktimari. Azken bi kasuetan, langabezia kobratuko du.
Lan barneratzea: Biktimak lan munduan barneratzeko programa sortuko da, errenta aktiboa
jasoz. Programa betetzerik ez duten biktimek diru laguntza jasoko dute.Daukaten adinaren eta familia arduraren araberakoa izango da.
Lanuzteak: Erasoek eragindako lanuzteengatik ezintasun prestazioa jasotzeko eskubidea izango du biktimak.
Formazioa: Erasoak jaso dituzten emakumeek, formazioa eskuratzeko diru laguntzak izango dituzte.
Etxebizitza: Babes ofizialeko etxebizitzak lortzeko lehentasuna izango dute biktimek.
Hobariak: Erasotutako emakumeak kontratatzen dituzten enpresek hobariak jasoko dituzte.
Homologazioa: Biktimek jasoko duten tratamendua eta izango dituzten baliabideak erkidego guztietan berdinak izan daitezen, zerbitzuen homologazioa egingo da.
Zentroak: Gaur egun dauden biktimak jasotzeko zentroak, errekuperazio osorako zentroak bihurtuko dira. Laguntza psikologikoa, gizarte laguntza, hezkuntza eta bestelako zerbitzuak eskainiko dizkie biktimei.
Segurtasuna
Sail espezializatuak: Espainiako Poliziak eta Guardia Zibilak sail espezializatuak sortuko dituzte. Era berean, tokian tokiko poliziekin elkarlanean aritzeko bideak zabalduko dira.
Administrazioak: Elkarren artean laguntzeko neurriak hartuko dira.
Erasotzaileak birgaitzea: Emakumeen kontra indarkeria erabiltzeagatik zigortuek birgaitze programetan sartzeko aukera izango dute.
Arma baimena: Emakumeen kontra indarkeria erabili dutenek ezingo dute arma baimenik izan.
Epaitegiak: Emakumeen kontrako indarkeriarekin zerikusia duten gaiak hartuko dituzten 400 epaitegi baino gehiago sortuko dira.
Fiskaltza berria: Genero indarkeriaren kontrako fiskaltza sortuko da.
Zigorrak: Mehatxu arinengatik, 6 eta urtebete arteko zigorra izango da. Indarkeria erabiltze arinek, 6 eta 18 hilabete arteko zigorra izango dute. Zauriak eragiteagatik, 2 eta 5 urte arteko zigorra. Familiakoei ere eraso edo mehatxuak egin dizkiela frogatzen bada, erasotzaileak bere
seme-alabak ikusteko eskubidea galduko du.
Hezkuntza
Irakasgaia: Berdintasunerako eta genero indarkeriaren kontrako irakasgaia sortuko da. Bigarren Hezkuntzan emango da, eta hiru hilabeteko iraupena izango du.
Erakundeak
Erakunde berriak: Genero indarkeriaren kontrako Gobernuaren Ordezkaritza sortuko da.Espainiako Arartekoari lotutako sail espezializatua sortuko da. Halaber, Gobernuaren lana neurtuko duen eta neurri berriak proposatuko dituen pertsona independenteez osatutako
behatokia sortuko da.
Osasuna
Protokoloak: Emakumeen kontrako indarkeria kasuak ahalik eta azkarren ikusteko, osasun protokoloak zehaztuko dira. Osasungintzako langileei formazioa eskainiko zaie.
Bestelako neurriak
Informazioa kanpainak: Sentsibilizaziorako eta prebentziorako kanpainak egingo dira.
Publizitatea: Emakumeari burla egiten dion irudiak erabiltzen duen publizitate kanpainak isuna jaso dezake.
Emakumeen kontrako indarkeriari aurre egiteko asmoarekin PSOEk
prestatutako legea onartu zuen Espainiako Parlamentuak. Talde
parlamentario guztiak legearen aldeko botoa eman zuten. PPk izan ezik,
gainerako talde parlamentarioek PSOEren lege proiektuari jarritako 400dik gora zuzenketak kendu zituzten, ahalik eta kontsentsu zabalena lortu asmoz.
Espainiako Parlamentuak onartutako testua Senatuak berretsi behar du
orain, eta IUko idazkari nagusi Gaspar Llamazaresek aurreratu duenez, bere
talde parlamentarioak egindako zuzenketak bertan eztabaidatzeko asmoa du.
Beste talde parlamentario batzuek antzeko bidea jarraituko dutela azaldu zuten.
Dena den, legea onartu bezain laster, parlamentari guztiak tente jarri eta
txaloka hasi ziren, emakumeen kontrako indarkerian «aurrerakada handia» egin dela aitortzen baitzuten talde parlamentarioek.Espainiako Gobernuaren ardura hartu bezain laster, emakumeen kontrako indarkeriaren legea egiteko asmoa zeukala azaldu zuen Jose Luis Rodriguez Zapatero presidenteak.
Berehala hasi zituzten tramiteak, eta Parlamentuak azkar onartu du legea. Hain zuzen,horrenbesteko garrantzia daukan legea «hain azkar» onartu izana kritikatu dute zenbait talde parlamentariok, besteak beste, EAJk. Ia eztabaida egin gabe onartutako legea dela azpimarratu zuen Margarita Uria EAJko parlamentariak.
Mehatxu eta indarkeria erabiltze arinengatik gizonei emakumeei baino zigor
handiagoa ezartzeak talde parlamentario askoren kritika ekarri du batez ere
PPrena, Espainiako Konstituzioaren kontrakoa delako. Hala ere, PSOEk puntu
horri eutsi dio.
Bestalde, agerraldiak hasi ziren, emakumeen aurkako indarkeria aztertzen
ari den Eusko Legebiltzarreko lan talde berezian. Bizkaiko Abokatuen Elkargoko Juana Balmaseda aritu zen atzoko saioan.Taldekide sozialista Gemma Zabaletaren esanetan, «arazoarekin zerikusi zuzena
duten pertsonen agerraldiak» izango dira datozen asteetan.
Honakoak izango direla lehenengo urratsak adierazi zuten Espainiako Parlamentutik;
Lana: Lanorduak murrizteko, urrun dagoen lantokira ez joateko eta lanpostua gordeta lana
uzteko eskubideak onartzen zaizkio biktimari. Azken bi kasuetan, langabezia kobratuko du.
Lan barneratzea: Biktimak lan munduan barneratzeko programa sortuko da, errenta aktiboa
jasoz. Programa betetzerik ez duten biktimek diru laguntza jasoko dute.Daukaten adinaren eta familia arduraren araberakoa izango da.
Lanuzteak: Erasoek eragindako lanuzteengatik ezintasun prestazioa jasotzeko eskubidea izango du biktimak.
Formazioa: Erasoak jaso dituzten emakumeek, formazioa eskuratzeko diru laguntzak izango dituzte.
Etxebizitza: Babes ofizialeko etxebizitzak lortzeko lehentasuna izango dute biktimek.
Hobariak: Erasotutako emakumeak kontratatzen dituzten enpresek hobariak jasoko dituzte.
Homologazioa: Biktimek jasoko duten tratamendua eta izango dituzten baliabideak erkidego guztietan berdinak izan daitezen, zerbitzuen homologazioa egingo da.
Zentroak: Gaur egun dauden biktimak jasotzeko zentroak, errekuperazio osorako zentroak bihurtuko dira. Laguntza psikologikoa, gizarte laguntza, hezkuntza eta bestelako zerbitzuak eskainiko dizkie biktimei.
Segurtasuna
Sail espezializatuak: Espainiako Poliziak eta Guardia Zibilak sail espezializatuak sortuko dituzte. Era berean, tokian tokiko poliziekin elkarlanean aritzeko bideak zabalduko dira.
Administrazioak: Elkarren artean laguntzeko neurriak hartuko dira.
Erasotzaileak birgaitzea: Emakumeen kontra indarkeria erabiltzeagatik zigortuek birgaitze programetan sartzeko aukera izango dute.
Arma baimena: Emakumeen kontra indarkeria erabili dutenek ezingo dute arma baimenik izan.
Epaitegiak: Emakumeen kontrako indarkeriarekin zerikusia duten gaiak hartuko dituzten 400 epaitegi baino gehiago sortuko dira.
Fiskaltza berria: Genero indarkeriaren kontrako fiskaltza sortuko da.
Zigorrak: Mehatxu arinengatik, 6 eta urtebete arteko zigorra izango da. Indarkeria erabiltze arinek, 6 eta 18 hilabete arteko zigorra izango dute. Zauriak eragiteagatik, 2 eta 5 urte arteko zigorra. Familiakoei ere eraso edo mehatxuak egin dizkiela frogatzen bada, erasotzaileak bere
seme-alabak ikusteko eskubidea galduko du.
Hezkuntza
Irakasgaia: Berdintasunerako eta genero indarkeriaren kontrako irakasgaia sortuko da. Bigarren Hezkuntzan emango da, eta hiru hilabeteko iraupena izango du.
Erakundeak
Erakunde berriak: Genero indarkeriaren kontrako Gobernuaren Ordezkaritza sortuko da.Espainiako Arartekoari lotutako sail espezializatua sortuko da. Halaber, Gobernuaren lana neurtuko duen eta neurri berriak proposatuko dituen pertsona independenteez osatutako
behatokia sortuko da.
Osasuna
Protokoloak: Emakumeen kontrako indarkeria kasuak ahalik eta azkarren ikusteko, osasun protokoloak zehaztuko dira. Osasungintzako langileei formazioa eskainiko zaie.
Bestelako neurriak
Informazioa kanpainak: Sentsibilizaziorako eta prebentziorako kanpainak egingo dira.
Publizitatea: Emakumeari burla egiten dion irudiak erabiltzen duen publizitate kanpainak isuna jaso dezake.
hONA HEMEN KAZETARION BERDINSAREAN AZAROAREN 25EAN ARGITARATUTAKOA
KAZETARION BERDINSAREA
Genero ikuspegia duen euskal kazetarien sarea
Kazetarion Berdinsarea (Genero Ikuspegia duten Kazetarien Euskal Sarea) osatzen dugunok biziki kezkatuta gaude hedabideek genero indarkeriari ematen dieten tratamenduagatik. Askok “indarkeria matxista” kontzeptua bere egin duten arren, oro har, gertakari isolatuak bailitzan aurkezten dituzte gizonek emakumeei egindako tratu txarrak, erasoak, bortxaketak eta hilketak. Gure ustez, ordea, arazoaren jatorrira jo behar dugu kazetariok, eta argi azaldu emakumeen aurkako indarkeriaren oinarria sistema patriarkalean eta genero desberdintasunean dagoela, hots, historikoki gizonek emakumeak mendean hartu izanaren ondorio dela.
Hedabideek nolabait iritzi publikoa gidatzen eta eztabaidak gizarteratzen dituzten aldetik, kazetariok ardura handia dugu auzi honetan. Jendarteak ulertu behar du denoi dagokigula bortizkeria sexista eta emakumeekiko diskriminazio oro desagerraraztea; hedabideok gure eguneroko jardunean genero ikuspegia txertatzen badugu, mezu hori plazaratuko dugu, eta gai horren gainean gogoeta egitera bultzatuko ditugu zenbait gizon eta emakume. Hori dela eta, gaur, azaroak 25, Genero Indarkeriaren Aurkako Nazioarteko Egunean, hausnarketarako deia egin nahi diegu genero indarkeriari buruzko informazioa tratatzen dutenei, baita informazio horri nolako tratamendua eman erabakitzen dutenei ere.
Izan ere, ezin diegu emakumeei indarkeria sexistaren errua egotzi. Ezin ditugu tratu txarrak salatzen ez dituzten emakumeak estigmatizatu, bizi duten egoera tamalgarri eta arriskutsuaren errudun bihurtu. Aldiz, genero indarkeria jasaten duten andreek bikotekideekiko mendekotasun psikologiko eta, sarritan, ekonomiko larria dutela azaldu behar dugu, eta horrek erasotzaileari aurre egitea eragozten diela nabarmendu. Ahalegin berezia egin behar dugu, gainera, etorkinen, prostituten, gazteen edota diskriminazio bikoitza jasaten duten beste emakumeen egoeren berri ematerakoan. Halaber, genero indarkeria jasaten duten emakumeak biktimizatu ordez, eredu positiboak helarazi behar dizkiegu, tratu txarrak salatu eta gainditu dituzten andreena, esaterako.
Era berean, ezin ditugu gizonen jarrera sexistak eta ekintza bortitzak justifikatu. Kazetarion Berdinsareko kideok haserre handiz irakurri eta entzun ditugu horrelakoak, genero indarkeriaren ondorioz hildako emakumeen kasuez jardutean. “Zorrek itota” omen zegoen urrian Santurtzin zendutako Doccas Daviden bikotekide eta ustezko hiltzailea, hainbat berripaperetan irakurri genuenez. Eta behin eta berriro esan digute uztailean Iruñean zendutako Nagore Laffageren ustezko hiltzailea gizon “ona”, “normala” eta “langilea” dela. Adierazpenon ondorioz, badirudi genero indarkeria kasualitatez gertatzen dela, haserrealdi baten ondoren, eta ez jendartean sustraituta dagoen eredu sexistaren eraginez.
Ildo horretan, harrigarria iruditu zaigu hainbat hedabidek “hilketa pasional” kontzeptua erabiltzen jarraitzea. Hau da, batzuen ustez, pasioak bultzatzen ditu gizonak emakumeak erasotzera. Nolako kontzientzia hartu behar du jendarteak hedabideetatik horrelako ideiak plazaratzen baditugu? “Etxe barruko indarkeria” edo “bikotekideen arteko indarkeria” kontzeptuak erabiltzeak ere erasoen jatorri sexista lausotzen du.
Gertakari bortitz bat deskribatu ordez, kazetari batzuek datu globalak ematen dituzte eta, testuinguruaren berri emateko, iturri adituetara jotzen dute. Lankide horiek zoriondu nahi ditugu, eta gure eskerrona adierazi. Kazetarion Berdinsarea osatzen dugunok guri egindako erasotzat sentitzen dugu emakumeek jasandako oldar bakoitza. Horiei buruzko informazio zuzena eta arduratsua eskainiz, genero indarkeria gaitzetsi eta emakumeei elkartasuna eta babesa adieraziko diegu.
Genero ikuspegia duen euskal kazetarien sarea
Kazetarion Berdinsarea (Genero Ikuspegia duten Kazetarien Euskal Sarea) osatzen dugunok biziki kezkatuta gaude hedabideek genero indarkeriari ematen dieten tratamenduagatik. Askok “indarkeria matxista” kontzeptua bere egin duten arren, oro har, gertakari isolatuak bailitzan aurkezten dituzte gizonek emakumeei egindako tratu txarrak, erasoak, bortxaketak eta hilketak. Gure ustez, ordea, arazoaren jatorrira jo behar dugu kazetariok, eta argi azaldu emakumeen aurkako indarkeriaren oinarria sistema patriarkalean eta genero desberdintasunean dagoela, hots, historikoki gizonek emakumeak mendean hartu izanaren ondorio dela.
Hedabideek nolabait iritzi publikoa gidatzen eta eztabaidak gizarteratzen dituzten aldetik, kazetariok ardura handia dugu auzi honetan. Jendarteak ulertu behar du denoi dagokigula bortizkeria sexista eta emakumeekiko diskriminazio oro desagerraraztea; hedabideok gure eguneroko jardunean genero ikuspegia txertatzen badugu, mezu hori plazaratuko dugu, eta gai horren gainean gogoeta egitera bultzatuko ditugu zenbait gizon eta emakume. Hori dela eta, gaur, azaroak 25, Genero Indarkeriaren Aurkako Nazioarteko Egunean, hausnarketarako deia egin nahi diegu genero indarkeriari buruzko informazioa tratatzen dutenei, baita informazio horri nolako tratamendua eman erabakitzen dutenei ere.
Izan ere, ezin diegu emakumeei indarkeria sexistaren errua egotzi. Ezin ditugu tratu txarrak salatzen ez dituzten emakumeak estigmatizatu, bizi duten egoera tamalgarri eta arriskutsuaren errudun bihurtu. Aldiz, genero indarkeria jasaten duten andreek bikotekideekiko mendekotasun psikologiko eta, sarritan, ekonomiko larria dutela azaldu behar dugu, eta horrek erasotzaileari aurre egitea eragozten diela nabarmendu. Ahalegin berezia egin behar dugu, gainera, etorkinen, prostituten, gazteen edota diskriminazio bikoitza jasaten duten beste emakumeen egoeren berri ematerakoan. Halaber, genero indarkeria jasaten duten emakumeak biktimizatu ordez, eredu positiboak helarazi behar dizkiegu, tratu txarrak salatu eta gainditu dituzten andreena, esaterako.
Era berean, ezin ditugu gizonen jarrera sexistak eta ekintza bortitzak justifikatu. Kazetarion Berdinsareko kideok haserre handiz irakurri eta entzun ditugu horrelakoak, genero indarkeriaren ondorioz hildako emakumeen kasuez jardutean. “Zorrek itota” omen zegoen urrian Santurtzin zendutako Doccas Daviden bikotekide eta ustezko hiltzailea, hainbat berripaperetan irakurri genuenez. Eta behin eta berriro esan digute uztailean Iruñean zendutako Nagore Laffageren ustezko hiltzailea gizon “ona”, “normala” eta “langilea” dela. Adierazpenon ondorioz, badirudi genero indarkeria kasualitatez gertatzen dela, haserrealdi baten ondoren, eta ez jendartean sustraituta dagoen eredu sexistaren eraginez.
Ildo horretan, harrigarria iruditu zaigu hainbat hedabidek “hilketa pasional” kontzeptua erabiltzen jarraitzea. Hau da, batzuen ustez, pasioak bultzatzen ditu gizonak emakumeak erasotzera. Nolako kontzientzia hartu behar du jendarteak hedabideetatik horrelako ideiak plazaratzen baditugu? “Etxe barruko indarkeria” edo “bikotekideen arteko indarkeria” kontzeptuak erabiltzeak ere erasoen jatorri sexista lausotzen du.
Gertakari bortitz bat deskribatu ordez, kazetari batzuek datu globalak ematen dituzte eta, testuinguruaren berri emateko, iturri adituetara jotzen dute. Lankide horiek zoriondu nahi ditugu, eta gure eskerrona adierazi. Kazetarion Berdinsarea osatzen dugunok guri egindako erasotzat sentitzen dugu emakumeek jasandako oldar bakoitza. Horiei buruzko informazio zuzena eta arduratsua eskainiz, genero indarkeria gaitzetsi eta emakumeei elkartasuna eta babesa adieraziko diegu.
AURKI DITZAZKEG PROFILAK...
Hona hemen tratu txarrak izan ditzaketen emakumeen profila
Gazteak, zaharrak, meheak, ikasketadunak, umeak, altuak, lodiak, bikotekidedunak, ezkonduak, ikasketa gabeak, exekutiboak, dibortziatuak, 3 umedunak, enpresariak, bikotekide gabeak, heterosexualak, dirudunak, 48 tailadunak, ikasleak, aspertuak, lagun asko dituenak, ume bat dutenak, ume ordeak, maitatuak, premiadunak, gogorrak, argiak, ahulak, ameslariak, praktikoak, mendekoak, erromantikoak, homosexualak, askeak , klasikoak, aberatsak, ume gabeak, 38 tailadunak, alaiak, txikiak, borrokalariak, zehatzak, modernoak, serioak, lagun gabeak......
EMAKUMEA IZATEAREN ARRISKUAK!!!
Hona hemen indarkeria erabil dezaketen gizonezkoen profila.
Gazteak, ikasketadunak, psikiatrak, langabeak eta bikotekidedunak, ikasketa gabeak, exekutiboak, dibortziatuak, bikotekide gabeak, heterosexualak, dirudunak, ikasleak, aspergarriak, sinpatikoak, gogorrak, mendekoak, ume gabeak, 4 umedunak, lagun gabeak, klasikoak, modernoak, sinesmendunak, isilak, berritsuak, ligoiak, dantzan dakitenak, txateatzen dutenak, ikasle onak, serioak, koadrilan dabiltzanak, bakartiak, altuak, txikiak, zorrotzak, asteburuetan ateratzen direnak, etxean laguntzen dutenak, isilkorrak, auzokoari laguntzen diotenak, agurtzen ez dutenak...
ARRISKUA EMAKUMEAK KONTROLATU NAHI IZATEA DA
Gazteak, zaharrak, meheak, ikasketadunak, umeak, altuak, lodiak, bikotekidedunak, ezkonduak, ikasketa gabeak, exekutiboak, dibortziatuak, 3 umedunak, enpresariak, bikotekide gabeak, heterosexualak, dirudunak, 48 tailadunak, ikasleak, aspertuak, lagun asko dituenak, ume bat dutenak, ume ordeak, maitatuak, premiadunak, gogorrak, argiak, ahulak, ameslariak, praktikoak, mendekoak, erromantikoak, homosexualak, askeak , klasikoak, aberatsak, ume gabeak, 38 tailadunak, alaiak, txikiak, borrokalariak, zehatzak, modernoak, serioak, lagun gabeak......
EMAKUMEA IZATEAREN ARRISKUAK!!!
Hona hemen indarkeria erabil dezaketen gizonezkoen profila.
Gazteak, ikasketadunak, psikiatrak, langabeak eta bikotekidedunak, ikasketa gabeak, exekutiboak, dibortziatuak, bikotekide gabeak, heterosexualak, dirudunak, ikasleak, aspergarriak, sinpatikoak, gogorrak, mendekoak, ume gabeak, 4 umedunak, lagun gabeak, klasikoak, modernoak, sinesmendunak, isilak, berritsuak, ligoiak, dantzan dakitenak, txateatzen dutenak, ikasle onak, serioak, koadrilan dabiltzanak, bakartiak, altuak, txikiak, zorrotzak, asteburuetan ateratzen direnak, etxean laguntzen dutenak, isilkorrak, auzokoari laguntzen diotenak, agurtzen ez dutenak...
ARRISKUA EMAKUMEAK KONTROLATU NAHI IZATEA DA
ZER DA GENERO INDARKERIA?
Seguruenez, behin baino gehiagotan entzun izan duzu zer edo zer genero-indarkeria dela eta.
Seguruenez, koadrilan ere komentatu izan duzu behin baino gehiagotan genero-indarkeriaren gaia.
Eta, seguruenez, eztabaida bat baino gehiago izan duzue gizonezkoak direla, emakumezkoak direla, hori iraganeko gauza dela, nik neuk sekula ere ez, denak ez direla berdinak... ...
Oso ondo dago gaia zure lagunekin eztabaidatzea. Urte asko daramate mundu guztiko gizon-emakume ugarik genero-indarkeriaz kezkatuta, urtero, milaka emakume hiltzen dituelako..
Eta, nahiz eta koadrilan eztabaidatzen duzunean zure inguruko zerbait gogoratu, zuri gertatutakoa, kontatu edo ikusi duzuna, jakin behar duzu gizon eta emakume ugari dabiltzala arazo sozial hori konpondu nahian mundu zabalean.
Baina, eta zer da genero-indarkeria?
Erreferentzia asko aurkituko dituzu gaiari buruz, baina guk NBEk orain dela 15 urte erabakitakoa aipatuko dugu.
Nazio Batuen Erakundeko Batzar Orokorraren Ebazpena, 1993ko abenduaren 20koa.
Genero indarkeriatzat joko da " emakumea izateagatik jasandako edozein ekintza bortitz, baldin eta ekintza horrek emakumeari kalte fisiko, sexual edo psikologikoa edo sufrimendua ekartzen badio edo ekar badiezaioke. Jokaera horien artean sartuko dira emakumea ekintza horiek egitearekin mehatxatzea, hertsapenak egitea edo askatasuna arbitrarioki kentzea, bizitza publikoan edo pribatuan "
Genero-indarkeria emakumeen eta gizonen artean historian izandako botere-harremanen desberdintasunaren seinale da.
Genero-indarkeria ezinbesteko mekanismo soziala da emakumeak gizonekiko mendekotasun egoeran izateko.
Eta zuk, zer diozu arazo honi buruz? Nori eragiten diola gehiago uste duzu?
Klikatu hemen eta ikusi ahal izango dituzu indarkeria jasateko arriskua duten emakumeen profila eta indarkeria erabil dezaketen gizonezkoena.
Seguruenez, koadrilan ere komentatu izan duzu behin baino gehiagotan genero-indarkeriaren gaia.
Eta, seguruenez, eztabaida bat baino gehiago izan duzue gizonezkoak direla, emakumezkoak direla, hori iraganeko gauza dela, nik neuk sekula ere ez, denak ez direla berdinak... ...
Oso ondo dago gaia zure lagunekin eztabaidatzea. Urte asko daramate mundu guztiko gizon-emakume ugarik genero-indarkeriaz kezkatuta, urtero, milaka emakume hiltzen dituelako..
Eta, nahiz eta koadrilan eztabaidatzen duzunean zure inguruko zerbait gogoratu, zuri gertatutakoa, kontatu edo ikusi duzuna, jakin behar duzu gizon eta emakume ugari dabiltzala arazo sozial hori konpondu nahian mundu zabalean.
Baina, eta zer da genero-indarkeria?
Erreferentzia asko aurkituko dituzu gaiari buruz, baina guk NBEk orain dela 15 urte erabakitakoa aipatuko dugu.
Nazio Batuen Erakundeko Batzar Orokorraren Ebazpena, 1993ko abenduaren 20koa.
Genero indarkeriatzat joko da " emakumea izateagatik jasandako edozein ekintza bortitz, baldin eta ekintza horrek emakumeari kalte fisiko, sexual edo psikologikoa edo sufrimendua ekartzen badio edo ekar badiezaioke. Jokaera horien artean sartuko dira emakumea ekintza horiek egitearekin mehatxatzea, hertsapenak egitea edo askatasuna arbitrarioki kentzea, bizitza publikoan edo pribatuan "
- Familian sortutako indarkeria fisikoa, sexuala eta psikologikoa da, tratu txarrak eta etxean neska txikiei egindako abusu sexualak barne.
- Gizartean sortutako indarkeria fisikoa, sexuala eta psikologikoa da; besteak beste: bortxaketa, abusu sexuala, jazarpen eta mehatxu sexualak lanean, hezkuntza-erakundeetan edo bestelako tokietan...
- Estatuak eragindako edo onartutako indarkeria fisikoa, sexuala eta psikologikoa da, nonahi izanda ere.
Genero-indarkeria emakumeen eta gizonen artean historian izandako botere-harremanen desberdintasunaren seinale da.
Genero-indarkeria ezinbesteko mekanismo soziala da emakumeak gizonekiko mendekotasun egoeran izateko.
Eta zuk, zer diozu arazo honi buruz? Nori eragiten diola gehiago uste duzu?
Klikatu hemen eta ikusi ahal izango dituzu indarkeria jasateko arriskua duten emakumeen profila eta indarkeria erabil dezaketen gizonezkoena.
2011/01/12
Euskara hizkuntza sexista al da?
Euskarak ez dauka genero gramatikalik eta horren ondorioz jendeak pentsatzen du
ez dela sexista, baina beste modu batzuetan agertzen da genero bereizketa.
Hiru esparru landu dira oro har hizkuntzari dagozkionak: hizkuntzaren bidezko
sexismoa, hizkera femenino eta maskulinoak (edo sexulektoak) eta hizkuntza
tresna maskulinotzat jotzen duen joera.
Lehenengo esparrua da gehien sakondu dena euskararen munduan. Bi alde daude
hemen; lexikoaren azterketa, batetik (oso alde bizi eta aldakorra) eta hizkuntzaren
egitura edo sistema (finkoa eta historian zehar oso astiro aldatzen dena) bestetik.
Bigarren esparruan sinismen eta uste ugari daude (kultura anglo-amerikarrean
folklinguistics deitu izan diote honi). Datuetan oinarritutako ikerketak izan
beharrean, susmoetan eta aurreiritzietan oinarritutakoa da honi buruz idatzitako
gehiena. Hizkera femeninoari buruz hitz egitean dauden usteak hauek dira,
Cameronen arabera:
· Etorririk eza (hitz egitean emakumeek ez dute gizonezkoek duten
jariotasuna).
· Esaldi amaitugabeak (emakumeek hizketa informala darabilte, ahozko
komunikazioa dute oinarri).
· Hurrenkera logikorik gabeko hizketa (pentsamendu logiko-matematikoa
gizonezkoena denez, gai batetik bestera “saltoka” hitz egiten dute
emakumeek).
· Galdera doinuko baiezkoak (auto-estimu baxua berriro ere, besteen
onespena behar dute emakumeek bere hizketarekin jarraitzeko).
· Gizasemeek baino gutxiago hitz egitea (bere sexu/generoari “dagokio” hitz
egiten egon beharrean entzutea, rol pasibo-hartzailea “beraiena” den
heinean).
· Konpetentziazkoak baino kooperaziozko estrategien erabilera (3)
(konpetitibitatea balio maskulinoa omen da, arlo publikoa maskulinoa omen
den bezala).
Gai honen inguruan hiru iritzi daude nagusiki; lehenengo iritziaren arabera
harreman dialektikoa dago arauaren (sistema, hizkuntza edo gramatika ere
deitutakoa) eta erabileraren (hizkera eta mintzaira ere deitutakoa) artean, hau da,
hizkuntzaren bi aldeek dute zeresana eta hauek biak kontuan izan behar dira
sexismoa gaindituko bada. Bigarren iritziaren arabera kultura/errealitatea da
sexista, eta hori aldatuz gero, hizkuntza-sistema ere aldatuko da eta, honen
ondorioz, ez dago hizkuntzan aldaketarik egin beharrik edo, behintzat, ez da
lehentasunen arteko eginbeharra hizkuntzaren sexismoarena. Azken iritzia da
zabalduena eta honen harira egin dira gaur egun ezagutzen ditugun gomendio
asko; hauen arabera erabilera da sexista (hizkuntza-sistema ez da sexistatzat
jotzen).
Nire ustez, argi dago erabilera ez-sexista egiteko aukera ematen digula euskarak.
Hala ere, erabilera sexista egiteko aukera dagoen neurrian ez al da hizkuntza hein
batean sexista? Gainera, onartzen badugu gaztelania, frantsesa, ingelesa... beste
hizkuntza (batzu)k sexistak direla, zerk ezberdintzen du euskara?
nahiz eta guztiz atgi ez utzi, berton uzten dut bilatu ezazue zuen burutxuetan zuek zeuek uste duzuena...
ez dela sexista, baina beste modu batzuetan agertzen da genero bereizketa.
Hiru esparru landu dira oro har hizkuntzari dagozkionak: hizkuntzaren bidezko
sexismoa, hizkera femenino eta maskulinoak (edo sexulektoak) eta hizkuntza
tresna maskulinotzat jotzen duen joera.
Lehenengo esparrua da gehien sakondu dena euskararen munduan. Bi alde daude
hemen; lexikoaren azterketa, batetik (oso alde bizi eta aldakorra) eta hizkuntzaren
egitura edo sistema (finkoa eta historian zehar oso astiro aldatzen dena) bestetik.
Bigarren esparruan sinismen eta uste ugari daude (kultura anglo-amerikarrean
folklinguistics deitu izan diote honi). Datuetan oinarritutako ikerketak izan
beharrean, susmoetan eta aurreiritzietan oinarritutakoa da honi buruz idatzitako
gehiena. Hizkera femeninoari buruz hitz egitean dauden usteak hauek dira,
Cameronen arabera:
· Etorririk eza (hitz egitean emakumeek ez dute gizonezkoek duten
jariotasuna).
· Esaldi amaitugabeak (emakumeek hizketa informala darabilte, ahozko
komunikazioa dute oinarri).
· Hurrenkera logikorik gabeko hizketa (pentsamendu logiko-matematikoa
gizonezkoena denez, gai batetik bestera “saltoka” hitz egiten dute
emakumeek).
· Galdera doinuko baiezkoak (auto-estimu baxua berriro ere, besteen
onespena behar dute emakumeek bere hizketarekin jarraitzeko).
· Gizasemeek baino gutxiago hitz egitea (bere sexu/generoari “dagokio” hitz
egiten egon beharrean entzutea, rol pasibo-hartzailea “beraiena” den
heinean).
· Konpetentziazkoak baino kooperaziozko estrategien erabilera (3)
(konpetitibitatea balio maskulinoa omen da, arlo publikoa maskulinoa omen
den bezala).
Gai honen inguruan hiru iritzi daude nagusiki; lehenengo iritziaren arabera
harreman dialektikoa dago arauaren (sistema, hizkuntza edo gramatika ere
deitutakoa) eta erabileraren (hizkera eta mintzaira ere deitutakoa) artean, hau da,
hizkuntzaren bi aldeek dute zeresana eta hauek biak kontuan izan behar dira
sexismoa gaindituko bada. Bigarren iritziaren arabera kultura/errealitatea da
sexista, eta hori aldatuz gero, hizkuntza-sistema ere aldatuko da eta, honen
ondorioz, ez dago hizkuntzan aldaketarik egin beharrik edo, behintzat, ez da
lehentasunen arteko eginbeharra hizkuntzaren sexismoarena. Azken iritzia da
zabalduena eta honen harira egin dira gaur egun ezagutzen ditugun gomendio
asko; hauen arabera erabilera da sexista (hizkuntza-sistema ez da sexistatzat
jotzen).
Nire ustez, argi dago erabilera ez-sexista egiteko aukera ematen digula euskarak.
Hala ere, erabilera sexista egiteko aukera dagoen neurrian ez al da hizkuntza hein
batean sexista? Gainera, onartzen badugu gaztelania, frantsesa, ingelesa... beste
hizkuntza (batzu)k sexistak direla, zerk ezberdintzen du euskara?
nahiz eta guztiz atgi ez utzi, berton uzten dut bilatu ezazue zuen burutxuetan zuek zeuek uste duzuena...
Nahigabeak memorian torturatzen zure bularrak
Ezkutuko preso politiko denen neskame
Lur emankorrik ez eeeez ooooh zure lanik gabe oh
Lur askerik ez eeeez ooooh emakumerik gabe oh
Nor garaile? Nor nagusi? Denborak erranen, lurrak erranen
Emakumea ta lurra…libre!
Lur beltza emankorra landu arren ez da zurea
Mundu krudelean langile gizon txurien menpe
Lur emankorrik ez eeeez ooooh zure lanik gabe oh
Lur askerik ez eeeez ooooh emakumerik gabe oh
Nor garaile? Nor nagusi? Denborak erranen, lurrak erranen
Emakumea ta lurra…libre!
Isilpeko langile! Oihan eder ta ustelduan
Egun on bako oihanean
Nor garaile? Nor nagusi? Denborak erranen, lurrak erranen
Emakumea ta lurra…libre!